Kult Matki Boskiej trwa w Żorach od wieków i istniał tu na długo przed tym, jak w najstarszym żorskim kościele parafialnym pw. Świętych Apostołów Filipa i Jakuba zagościł i szczęśliwie pozostał w nim do dziś, namalowany w 1690 r. obraz „Matki Bożej Miłosierdzia”, nazywany też obrazem „Matki Boskiej Żorskiej”.

Jak wynika z dokumentów z 1697 r., już w średniowieczu działały w Żorach bractwa kultu maryjnego.  Członkowie jednego z nich za roczny czynsz w wysokości 10 marek, pochodzący z majątku w Golasowicach, ufundowali „własny” ołtarz maryjny. W każdą sobotę odprawiano przy nim nabożeństwo ku czci Najświętszej Marii Panny i mszę świętą za zmarłych. Jak podają źródła, w kościele w Żorach zawsze znajdowały się obrazy poświęcone Matce Jezusa, m.in. obraz Matki Boskiej Wniebowziętej i Matki Boskiej Różańcowej. Mieścił on 10 ołtarzy i każdy z nich dedykowany był innemu patronowi, ale przy każdym wisiał obraz Marii lub stała Jej figurka. Gdy kościół został przejęty przez protestantów, ludzie modlili się do Niej nadal, a nawet tym gorliwiej.

W marcu 1690 r. ukończono budowę kaplicy ku czci Matki Bożej Miłosiernej, którą nakazał burmistrz Żor, Zygmunt Wacław Link – zmarły w 1697 r. i pochowany w tejże kaplicy, jak i jego rodzina. Wzniesiona na planie koła, nakryta kopułą, do dziś przylega do kościelnych murów. Jej wnętrze zdobiły niegdyś cztery malowidła ścienne ilustrujące cztery sceny z życia Marii: zwiastowanie, nawiedzenie, wniebowzięcie i koronację, których autorem był Jan Gajda (1827-1911) – malarz znany przede wszystkim jako autor fresków kościelnych. Przy ufundowanym w kaplicy, prawdopodobnie również przez burmistrza Linka, ołtarzu ku czci Matki Boskiej w każdą środę (o ile nic nie stało temu na przeszkodzie) odprawiano za burmistrza i jego rodzinę mszę, a także odmawiano Litanię Loretańską i modlitwę „Sub tuum praesidium”. Kaplicę zdobił wtenczas wspomniany już, otaczany głęboką czcią – tak wtedy, jak i teraz – obraz Marii z Dzieciątkiem, czyli wspomniany już „Matki Bożej Miłosierdzia” obecnie „Matki Boskiej Żorskiej”, widoczny dziś w nawie głównej kościoła, tuż nad tabernakulum za ołtarzem głównym. W zapiskach po wizytacji w 1719 r. określony został jako „wdzięczny” – to przez wota dziękczynne, dużą ich ilość. W 1793 r. w kaplicy doliczono się 67 darów wotywnych. Wiemy, że część z nich, tj. 21 – pierścieni i monet – zostało skradzionych, a 42 sprzedano za zgodą władz kościelnych udzieloną 5 września 1793 r. – otrzymana suma przeznaczona została na pokrycie kaplicy białą blachą. Na niektórych wotywnych podarunkach widnieją imiona i daty, np. na dwóch sercach, które 1696 r. ofiarował fundator kaplicy.

I dzisiaj wśród wot eksponowanych w kościele, w gablotkach na ścianie po obu stronach ołtarza głównego – wśród serc ze srebra, łańcuszków, pierścieni, krzyżyków, srebrnych nóżek – dostrzec można m.in. monety: Karola V Habsburga, z 1530 r.; Ferdynanda I, z 1541 r.; króla szwedzkiego Karola XI, z 1671 r.; cesarza Leopolda I Habsburga, z lat 1691 i 1692, monetę z 1700 r.; monetę miasta Hildesheim, do którego uroczystą pielgrzymkę odbył Bolesław Krzywousty; srebrną monetę kardynała Wolfganga von Schrattenbach, biskupa Ołomuńca, z 1722 r.; monety Józefa II, z 1782. i 1785 r.; jeden talar państwowy z 1785 r. z wizerunkiem Fryderyka II i Franciszka II, z 1795 r., pozłacany medalion z 1554 r. z wizerunkiem Jezusa i Samarytanki przy studni Jakubowej z jednej strony, i Mojżesza z drugiej.

W 2000 roku obraz poddany został renowacji. Utrwalony w zapiskach konserwatorskich opis sporządzony przed konserwacją przedstawia się następująco:

„Postać Marii i Dzieciątka skomponowana została w kształt trójkąta, którego górny wierzchołek wyznacza głowa Matki Boskiej. Lewe i prawe ramię trójkąta podkreślają poły układającej się na ciele Marii tkaniny. Podstawę wyznacza dolna krawędź obrazu. Grupa postaci ukazana została na ciemnym tle, które za głową Matki Boskiej rozświetla aureola z zaznaczonymi niewielkimi promieniami.

Maria ukazana została w pozycji siedzącej z ciałem i głową skierowaną lekko w prawą stronę od widza. Jej postać okryta jest połami ciemnego płaszcza, spod którego przy szyi wystaje rąbek białej koszuli i sukni. Mankiet czerwonej sukni widoczny jest również na prawej, wysuniętej spod płaszcza, ręce Marii, którą obejmuje nóżki Dzieciątka. Wyraz twarzy Marii jest bardzo spokojny. Duże migdałowe oczy spoglądają na widza. Nos jest prosty, przechodzący w brwi. Usta Matki Boskiej są małe, ukazane w lekkim uśmiechu. Głowę Marii okrywa chusta, spod której widać jedynie Jej twarz.

Na kolanach Matki Boskiej siedzi Dzieciątko, lewą stroną przytulone do Marii. Matka prawą dłonią o manierystycznie wydłużonych palcach obejmuje prawe ramię Dzieciątka, lewą ręką podtrzymuje rąbek białej tkaniny, na której siedzi Jezus. Dzieciątko ubrane jest w jasną koszulkę. Jego stópki, założone w swobodnej pozie lewa na prawą, są nagie. Można zauważyć również, że Dzieciątko ma sine rączki i nóżki, a jego poza wydaje się być bezwładna. Ponadto na jego twarzy widać płynące z oczu strugi krwi. Właściwym byłoby zaryzykowanie stwierdzenia, że Dzieciątko jest martwe. Wiążą się z tym bowiem ustne przekazy mówiące o tym, iż w rodzinie Linków, która podarowała tenże obraz, z nieznanych przyczyn rodziły się martwe dzieci. Dlatego też ufundowanie obrazu miało stanowić swego rodzaju przebłaganie i formę prośby o odwrócenie przez Boga tej rodzinnej plagi.

Metalowa koszulka składa się z kilku połączonych ze sobą elementów. Jednym z nich jest korona Matki Boskiej, powierzchniowo pokryta żółtym metalem. Korona przyozdobiona została repusowanym roślinnym i geometrycznym ornamentem. Jej najwyższą część stanowi krzyż. W partii opasującej czoło Marii umieszczono imitacje kamieni szlachetnych. Jasnemu, białemu metalowi, który okrywa głowę Matki Boskiej, nadano formę fałd tkaniny, stanowiących chustę. Wokół twarzy Marii umieszczono sznur oszlifowanych szkiełek imitujących brylanty, oraz większe imitacje kamieni szlachetnych.

Trzy elementy koszulki o łączonych kolorach żółtawego i białego metalu okrywają ramiona, ręce i nogi Marii, stanowiąc poły płaszcza. W przepiękny sposób w metalu wykonano repusowany ornament oraz nadano blasze kształt fałd tkaniny. Wokół lamówki płaszcza umieszczono imitacje kamieni szlachetnych.

Metal o żółtej powierzchni stanowi sukienkę Jezusa. Te partie ozdobiono drobnym ornamentem przypominającym delikatne kwiatki. Ostatni element koszulki imituje tkaninę, na której siedzi Dzieciątko”.

W trakcie konserwacji przeprowadzonej w 2000 r. okazało się, że pierwotna kolorystyka obrazu znacznie różni się tej naznaczonej upływem czasu. Po odnowieniu obraz znów zagościł w głównym ołtarzu żorskiej parafii, stanowi jej skarb i powód do dumy. Parafianie otaczają Matkę Boską Żorską wielką czcią. W intencjach mszalnych prośby do Matki Bożej Miłosierdzia i podziękowania pojawiają się nieustannie, co świadczy o Jej niesłabnącym kulcie.